กาประเมิน CFP (Carbon Footprint of Product: CFP) คืออะไร ? 

การประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์ของผลิตภัณฑ์ (Carbon Footprint of Product: CFP) คือการประเมินผลรวมการปล่อยก๊าซเรือนกระจกโดยใช้หลักการประเมินวัฏจักรชีวิต (Life Cycle Assessment: LCA) ของผลิตภัณฑ์ มีขอบเขตการประเมิน 2 แบบ คือ การประเมินแบบธุรกิจสู่ธุรกิจ (Business to Business: B2B) และ การประเมินแบบธุรกิจสู่ลูกค้า (Business to Customer: B2C)

1.การประเมินแบบธุรกิจสู่ธุรกิจ (Business to Business: B2B) เป็นการประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์สำหรับผลิตภัณฑ์ที่เป็น “วัตถุดิบตั้งต้น (Raw Material)  หรือส่วนประกอบ (Component) สำหรับผลิตภัณฑ์อื่น” ตัวอย่างเช่น เม็ดพลาสติก บรรจุภัณฑ์สำหรับบรรจุอาหารสำเร็จรูป ยางแท่ง แผ่นโลหะ เส้นด้าย กระดาษลูกฟูก
การประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์ของผลิตภัณฑ์ประเภท B2B นั้น จะประเมินการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เกิดขึ้นในขั้นต่างๆ นับตั้งแต่ขั้นตอนการได้มาซึ่งวัตถุดิบ การใช้พลังงาน เช่น พลังงานความร้อน ไฟฟ้า หรือทรัพยากร เช่น น้ำ ในกระบวนการต่างๆ การขนส่งวัตถุดิบเข้ามาในโรงงาน การผลิตและบรรจุหีบห่อ รวมไปถึงการเก็บรักษา และการกำจัดของเสียจากขั้นตอนการผลิต แต่จะไม่ประเมินไปถึงขั้นตอนการเกิดใช้งาน การกำจัดซากหรือของเสียที่เกิดขึ้นจากผลิตภัณฑ์ นิยมเรียกการติดตามการปล่อยก๊าซเรือนกระจกรูปแบบนี้ว่า ‘Cradle-to-gate’ หรือ ‘จากอู่สู่ประตู’ สะท้อนการติดตามตั้งแต่แหล่งผลิตและไปจนถึงแค่หน้าประตูโรงงานเท่านั้น

2.การประเมินแบบธุรกิจสู่ลูกค้า (Business to Customer: B2C) เป็นการประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์สำหรับผลิตภัณฑ์ที่เป็น “สินค้าสำเร็จรูป (Finished Product)” ที่จะถูกใช้งานโดยผู้บริโภค ตัวอย่างเช่น ตัวอย่าง อาหาร เครื่องปรุง บรรจุภัณฑ์ ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด เสื้อผ้า อาหารสัตว์ โทรศัพท์มือถือ
การประเมินการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของสินค้ากลุ่มนี้ จะประเมิน  ‘ตลอดทั้งวัฏจักรชีวิตของผลิตภัณฑ์’ ตั้งแต่ขั้นตอนของการได้มาซึ่งผลิตภัณฑ์นั้นๆ การขนส่งจากกระบวนการหนึ่งไปยังอีกกระบวนการหนึ่ง การเกิดใช้ทรัพยากร พลังงานในแต่ละกระบวนการ รวมไปถึงการปล่อยก๊าซที่เกิดจากการใช้งาน และการกจัดการซากผลิตภัณฑ์หลังจากใช้งานด้วย นิยมเรียกการติดตามการปล่อยก๊าซเรือนกระจกรูปแบบนี้ว่า ‘Cradle-to-grave’ หรือ ‘จากอู่สู่การกำจัดซาก’ ซึ่งจะติดตามตั้งแต่ขั้นตอนแรกสุดของกระบวนการผลิต ไปจนถึงขั้นตอนสุดท้ายนั่นก็คือ การกำจัดซากโดยกรรมวิธีต่างๆ เช่น การรีไซเคิล การเผา หรือการฝังกลบนั่นเอง

การประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์ของผลิตภัณฑ์ตามมาตรฐาน ISO 14067 (CFP) เป็นการเตรียมความพร้อมในการประเมินการปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างมีระบบและชัดเจน ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งในการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสร้างความยั่งยืนในองค์กร นี่คือการเตรียมความพร้อมด้านการประเมินการปล่อยก๊าซเรือนกระจกตามแนวทาง ISO 14067
1.การกำหนดขอบเขตและขอบข่ายการประเมิน: องค์กรต้องเริ่มต้นด้วยการกำหนดขอบเขตของระบบที่ชัดเจน ตั้งแต่การจัดหาวัตถุดิบ กระบวนการผลิต การขนส่ง การใช้ผลิตภัณฑ์ และการกำจัดซากผลิตภัณฑ์ (LCA) เพื่อให้ครอบคลุมทุกขั้นตอนที่เกี่ยวข้องกับการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
2.การเลือกหน่วยการวัด (Functional Unit): องค์กรต้องระบุหน่วยการวัดที่ใช้ในการประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์อย่างชัดเจน เช่น จำนวนผลิตภัณฑ์ที่ผลิตในหนึ่งปี หรือหน่วยของสินค้าที่ถูกใช้งาน เพื่อใช้เป็นฐานในการคำนวณและเปรียบเทียบผล
3.การวิเคราะห์เพิ่อทำบัญชีรายการสิ้งแวดล้อม: การจัดทำบัญชีรายการเก็บข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ เช่น การใช้พลังงานในโรงงาน การขนส่ง วัตถุดิบที่ใช้ และข้อมูลการปล่อยก๊าซจากซัพพลายเออร์ ข้อมูลเหล่านี้ต้องมีความแม่นยำและเป็นปัจจุบัน เพื่อให้การประเมินการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเป็นไปอย่างถูกต้อง โดยการเก็บข้อมูลสารขาเข้า (Input) และสารขาออก (Output) ของระบบผลิตภัณฑ์ที่ศึกษา
4.การคำนวณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของผลิตภัณฑ์: ใช้สูตรและเครื่องมือที่ได้รับการยอมรับตามมาตรฐาน เช่น การใช้ค่าอัตราการปล่อย (Emission Factors) ที่ถูกต้องสำหรับแต่ละกิจกรรม เช่น การใช้พลังงานไฟฟ้า การเผาไหม้เชื้อเพลิง หรือการขนส่ง และเลือกวิธีการประเมินที่เหมาะสมตามประเภทของผลิตภัณฑ์และกระบวนการ เช่น การใช้วิธีการคำนวณตาม ISO 14040 และ ISO 14044 เพื่อช่วยในการคำนวณผลกระทบสิ่งแวดล้อม
5.การตรวจสอบความถูกต้อง: องค์กรจะต้องเตรียมพร้อมในการตรวจสอบข้อมูลการประเมินจากหน่วยงานอิสระที่ได้รับการรับรอง เช่น การตรวจสอบการคำนวณและข้อมูลที่ใช้ในการประเมิน เพื่อให้แน่ใจว่าการประเมินเป็นไปตามมาตรฐาน ISO 14067 แสดงปริมาณคาร์บอนฟุตพริ้นท์บนผลิตภัณฑ์ให้แสดงด้วย ตัวเลข 3 ตัว (Three significant number) ตามด้วยหน่วยมวลของคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า

การประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์ของผลิตภัณฑ์ตามมาตรฐาน ISO 14067 เป็นการเตรียมความพร้อมที่ครอบคลุมทุกด้าน ตั้งแต่การกำหนดขอบเขต การเก็บรวบรวมข้อมูล การคำนวณผลกระทบ ตลอดจนการตรวจสอบและการสื่อสารผลลัพธ์ การเตรียมความพร้อมนี้ช่วยให้องค์กรสามารถลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้อย่างมีประสิทธิภาพ